بررسی مرخصی بدون حقوق

در این مقاله به بررسی کامل مفهوم مرخصی بدون حقوق، تفاوت آن با سایر انواع مرخصی‌ها، مراحل گرفتن مرخصی بدون حقوق، مدت‌ زمان قانونی، وضعیت بیمه و همچنین روند بازگشت به کار می‌پردازیم. با همراهی وب‌ سایت رادیو استخدام، از آخرین اطلاعات شغلی و موقعیت‌های استخدامی مطلع شوید.

مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق یکی از انواع مرخصی‌هایی است که در قانون وزارت کار تعریف شده و به کارکنان اجازه می‌دهد بدون دریافت حقوق برای مدت مشخصی از کار خود دور باشند. این نوع مرخصی معمولاً در شرایطی مانند ادامه تحصیل، همراهی با همسر در مأموریت یا موارد خاص دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مرخصی بدون حقوق چیست

بر اساس ماده 16 قانون کار، قرارداد فرد در دوران این مرخصی به حالت تعلیق در می‌آید و پس از اتمام آن، شخص به شغل پیشین خود بازمی‌گردد. شایان ذکر است که بهره‌گیری از مرخصی بدون حقوق نیازمند موافقت کارفرما است و شرایط بازگشت به کار نیز باید به‌طور رسمی و مکتوب میان کارمند و کارفرما تعیین شود.

انواع مرخصی در قانون کار

در قانون کار ایران، چند نوع مرخصی اصلی پیش‌بینی شده که افراد مشمول قانون کار می‌توانند از آن‌ها بهره‌مند شوند. از جمله مهم‌ترین این مرخصی‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

مرخصی استحقاقی: این مرخصی به‌عنوان حق طبیعی نیروی کار شناخته می‌شود و بر اساس قانون، هر سال معادل یک ماه مرخصی با حقوق برای کارکنان در نظر گرفته شده است. افراد می‌توانند این مرخصی را به‌صورت کامل یا در زمان‌بندی‌های مختلف استفاده کنند.

مرخصی استعلاجی: شرایطی مانند بیماری‌های مختلف یا وضعیت‌های خاص پزشکی شامل مرخصی استعلاجی می‌شود. مدت زمان این نوع مرخصی با توجه به قوانین و اصول تعیین‌شده مشخص می‌گردد و ارائه مدارک پزشکی معتبر برای استفاده از آن ضروری است. در هر دو مورد فوق، نیروی کار حتی در زمان عدم حضور در محل کار، حقوق و مزایا را دریافت می‌کند.

مرخصی در قانون کار

اما علاوه بر این دو نوع مرخصی، مورد دیگری تحت عنوان «مرخصی بدون حقوق» نیز در قانون کار تعریف و تصویب شده است. این نوع مرخصی بیشتر جنبه شخصی دارد و افراد می‌توانند با توجه به شرایط خاص خود از آن استفاده کنند.

مهم‌ترین ویژگی این نوع مرخصی این است که در طول دوره آن، کارمند هیچ حقوق یا مزایایی دریافت نمی‌کند و به عبارتی، قرارداد کاری او به حالت تعلیق درمی‌آید.

مدت زمان مرخصی بدون حقوق

مدت زمان مرخصی بدون حقوق یکی از موضوعاتی است که اغلب برای کارگران و کارفرمایان سوال‌برانگیز است. مهم‌ترین نکته این است که مدت و شرایط استفاده از این نوع مرخصی چگونه تعیین می‌شود.

مدت زمان استفاده از مرخصی بدون حقوق

براساس ماده 72 قانون کار، مدت زمان مرخصی بدون حقوق، نحوه استفاده از آن، شرایط بازگشت به کار پس از اتمام مرخصی و موارد مشابه، باید از طریق توافق کتبی میان کارگر و کارفرما مشخص شود.

حداکثر مدت مرخصی بدون حقوق

علاوه بر این، در ماده 16 قانون کار در خصوص مرخصی تحصیلی و بدون حقوق ذکر شده است که مدت زمان قابل استفاده برای این مرخصی می‌تواند تا 2 سال تعیین شود.

مدت مرخصی بدون حقوق

با این حال، لازم است تاکید شود که استفاده از مرخصی منوط به موافقت کارفرما است و عدم پرداخت دستمزد در این دوره مجوزی برای ترک شغل بدون اطلاع کارفرما محسوب نمی‌شود.

زمان مرخصی بدون حقوق

اگر فرد از مرخصی بدون حقوق برای ادامه تحصیل استفاده کند، امکان تمدید این دوره تا 2 سال دیگر نیز وجود دارد.

مدت مرخصی بدون حقوق قانون کار

همچنین برای زنانی که به دلیل همراهی با همسر در زمان مأموریت نیاز به این نوع مرخصی دارند، حداکثر مدت استفاده از مرخصی بدون حقوق می‌تواند تا 6 سال تعیین شود.

مراحل و شرایط مرخصی بدون حقوق

مراحل و شرایط مرتبط با این نوع مرخصی از پیش تعیین شده و دقیق هستند. اگر می‌خواهید از مرخصی بدون حقوق استفاده کنید، باید موارد زیر را در نظر بگیرید:

مراحل گرفتن مرخصی بدون حقوق

• استفاده کامل از تمامی مرخصی‌های استحقاقی و اتمام حداقل یک ماه مرخصی در طول سال؛
• ارائه دلایل موجه و اثبات نیاز واقعی به مرخصی برای کارفرما یا مسئولان ارشد؛
• کسب موافقت قطعی کارفرما یا مسئولان ارشد با استفاده از مرخصی بدون حقوق.

مراحل مرخصی بدون حقوق

نکته مهم آن است که بدون توافق و رضایت کارفرما اجازه غیبت ندارید، زیرا هر نوع عدم حضور بدون مجوز ممکن است به ترک کار تعبیر شود.

مراحل درخواست مرخصی بدون حقوق

بنابراین، حتی برای مرخصی بدون حقوق نیز باید دلایل شما توسط کارفرما تأیید شود. در غیر این صورت، امکان استفاده از چنین مرخصی‌ای برای شما فراهم نخواهد بود.

شرایط مرخصی بدون حقوق

این نوع مرخصی تنها برای کارکنان رسمی در نظر گرفته شده و کارکنان آزمایشی از این امکان بهره‌مند نیستند. با وجود این محدودیت، شرایط خاصی تعریف شده که در صورت وقوع آن‌ها می‌توانید برای درخواست مرخصی بدون حقوق اقدام کنید:

نحوه مرخصی بدون حقوق

• زمانی که مدت مرخصی استحقاقی کارمند به پایان رسیده اما شرایط خاصی ایجاد شده که ضرورت استفاده از مرخصی را ایجاب می‌کند؛
• پس از اتمام دوره 4 ماهه مرخصی استعلاجی و در صورتی که بیماری فرد به‌عنوان بیماری صعب‌العلاج تأیید نشده باشد، اما همچنان به دلیل مشکلات جسمانی یا ابتلا به بیماری دیگری قادر به ادامه کار نباشد؛

روش مرخصی بدون حقوق

• وقتی که نیروی کار برای همراهی و استقرار در محل خدمت همسر مجبور به ترک کار شود؛
• در صورتی که کارمند با ارائه مدارک لازم قصد ادامه تحصیل داشته باشد.

بازگشت به کار پس از مرخصی بدون حقوق

همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره شد، استفاده از مرخصی بدون حقوق منجر به تعلیق قرارداد کاری می‌شود و افراد می‌توانند پس از پایان دوره مرخصی، به محیط کار بازگشته و فعالیت خود را مجدداً از سر بگیرند.

برگشت به کار بعد از مرخصی بدون حقوق

این موضوع به‌ صراحت در ماده 16 قانون کار به‌ عنوان یکی از موارد تعلیق قرارداد ذکر شده است. بنابراین، پس از این دوره، کارگر یا کارمند می‌تواند دوباره کار خود را شروع کند و کارفرما نیز موظف است فرد را به محل کار بازگرداند.

بازگشت از مرخصی بدون حقوق

در شرایطی خاص، چنانچه نیروی کار پیش از اتمام دوره مرخصی بدون حقوق قصد بازگشت داشته باشد، باید با ارائه درخواست به کارفرما و پس از اخذ موافقت‌های لازم، فعالیت خود را قبل از پایان دوره مرخصی از سر گیرد.

شرایط بیمه در مرخصی بدون حقوق

یکی از نکات مهم مرتبط با مرخصی بدون حقوق، عدم پرداخت حقوق و مزایا به کارمند در این دوره است و بیمه نیز که از اصلی‌ترین مزایای اشتغال محسوب می‌شود، در این مدت ارائه نمی‌شود.

وضعیت بیمه در مرخصی بدون حقوق

البته اگر نیروی کار نیاز به سوابق بیمه‌ای یا مزایای درمانی داشته باشد، مطابق ماده 39 قانون مدیریت خدمات کشوری می‌تواند هزینه بیمه خود را از طریق محل کار پرداخت کند. در این حالت، شخص موظف است تمامی حق بیمه و کسورات بازنشستگی مربوط به سهم خود و کارفرما را به طور کامل به سازمان بیمه بپردازد.

حق بیمه در مرخصی بدون حقوق

همچنین لازم است توجه داشت که مدت زمان مرخصی بدون حقوق به عنوان سابقه کاری فرد ثبت نخواهد شد. تنها زمانی که فرد مجدداً به کار بازگردد، سوابق کاری او از تاریخ شروع مجدد فعالیت محاسبه می‌شود.

بیمه در مرخصی بدون حقوق

بنابراین، تنها در شرایطی که فرد شخصاً و به‌صورت ماهانه حق بیمه خود را پرداخت کند، دوره مرخصی بدون حقوق می‌تواند به عنوان سابقه خدمت محسوب شده و در محاسبات دوران بازنشستگی لحاظ شود.

مزایای مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق در چارچوب قانون کار ایران، به‌عنوان یکی از امکانات قابل توجه برای کارگران و کارمندان، هم مزایای مهمی به همراه دارد و هم با چالش‌های خاصی مواجه است.

از جمله مزایای این نوع مرخصی می‌توان به فراهم شدن امکان استفاده در شرایط استثنایی نظیر پیگیری تحصیلات عالیه یا همراهی با همسر در مأموریت‌های طولانی‌مدت اشاره کرد.

مزایا مرخصی بدون حقوق

این نوع مرخصی به افراد فرصت می‌دهد تا بدون نگرانی از دست دادن جایگاه شغلی خود، برای مدتی از محیط کاری فاصله گرفته و به امور شخصی و خانوادگی خود رسیدگی کنند.

یکی دیگر از امتیازات این مرخصی آن است که فرد برخلاف استفعا یا قطع همکاری کامل، همچنان به‌عنوان عضوی از سازمان شناخته شده و پس از پایان دوره مرخصی بدون حقوق، امکان بازگشت به شغل پیشین خود یا جایگاه مشابه را دارد.

چالش های مرخصی بدون حقوق

بااین‌حال، این نوع مرخصی بدون هزینه نیز نیست و چالش‌هایی جدی می‌تواند برای کارگران و کارمندان به همراه داشته باشد. از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به عدم پرداخت هرگونه حقوق و مزایا در طی دوره مرخصی اشاره کرد.

همچنین، دوره مذکور معمولاً به‌عنوان سابقه کاری محاسبه نمی‌شود، مگر اینکه شخص متقاضی تصمیم بگیرد خود هزینه بیمه را به صورت خویش‌فرما واریز کند تا وقفه‌ای در روند بیمه‌پردازی ایجاد نشود.

چالش مرخصی بدون حقوق

از سوی دیگر، یکی از مسائلی که ممکن است پیش بیاید مخالفت کارفرما با درخواست مرخصی بدون حقوق است. اگر کارفرما به دلایلی غیرموجه از اعطای این مرخصی امتناع کند، کارگر یا کارمند حق دارد این موضوع را پیگیری کند.

در چنین وضعیتی، می‌توان با ارائه مدارک و مستندات مناسب، شکایتی رسمی نزد اداره کار ثبت کرد.

معایب مرخصی بدون حقوق

سپس، این موضوع توسط مراجع قانونی بررسی شده و تصمیم نهایی براساس حقوق و قوانین حاکم اتخاذ می‌شود. بدین ترتیب، هم کارگر یا کارمند و هم کارفرما باید با آگاهی کامل از حقوق و تعهدات خود در خصوص این نوع مرخصی تعامل کنند تا از بروز مشکلات آینده پیشگیری شود.

آیا مرخصی بدون حقوق جزء سابقه است

بر اساس ماده 30 قانون مدیریت خدمات کشوری، مدت زمان استفاده از مرخصی بدون حقوق در سوابق کاری افراد لحاظ نمی‌شود. بر این اساس، سوابق کاری کارمندان و کارگران با شروع مرخصی بدون حقوق متوقف می‌گردد و پس از اتمام این دوره، روزهای کاری آنها مجدداً به سوابق کاری‌شان اضافه خواهد شد.

شرایط اخذ مرخصی بدون حقوق

مرخصی بدون حقوق در قانون کار به‌عنوان راهکاری برای شرایط خاص طراحی شده است. این نوع مرخصی در مواقعی به کار می‌رود که کارمند یا کارگر به دلایل مختلف توانایی ادامه کار را ندارد. از جمله شرایطی که برای استفاده از مرخصی بدون حقوق لازم است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شرایط دریافت مرخصی بدون حقوق

اتمام مرخصی استحقاقی: وقتی تمامی مرخصی‌های استحقاقی فرد به پایان رسیده باشد و همچنان نیاز به مرخصی وجود داشته باشد. برای جزئیات بیشتر می‌توانید به بلاگ مرتبط با موضوع مراجعه کنید.

شرایط درخواست مرخصی بدون حقوق

ابتلا به بیماری غیرصعب‌العلاج: در صورتی که فرد با بیماری غیرصعب‌العلاج روبه‌رو باشد و مرخصی استعلاجی چهارماهه او پایان یافته باشد، می‌تواند درخواست مرخصی بدون حقوق کند.

شرایط و قوانین اخذ مرخصی بدون حقوق

همراهی با همسر در مأموریت: چنانچه نیاز باشد کارگر برای همراهی با همسر خود در مأموریتی محل کار را ترک کند، امکان درخواست این نوع مرخصی وجود دارد.

شرایط مرخصی بدون حقوق چیست

ادامه تحصیل: ارائه مدارک معتبر برای دریافت مرخصی جهت ادامه تحصیل نیز از دیگر شرایط مجاز است.

کارمندان آزمایشی: با موافقت کارفرما، حتی کارمندان آزمایشی هم می‌توانند حداکثر تا دو ماه از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند.

شرایط گرفتن مرخصی بدون حقوق

این نوع مرخصی تنها با تأیید کارفرما امکان‌پذیر است و معمولاً فقط برای کارمندان رسمی اعمال می‌شود. همچنین، مدت زمان این مرخصی در سابقه کاری فرد لحاظ نخواهد شد.

مرخصی بدون حقوق شامل عیدی میشود

به دلیل اینکه در مدت مرخصی بدون حقوق، رابطه قراردادی میان کارگر و کارفرما به حالت تعلیق درمی‌آید، تمامی حقوق و مزایای شغلی ازجمله بیمه، مزایا و عیدی فرد نیز موقتا متوقف می‌شود. نکته حائز اهمیت این است که اگر در این دوران، حق بیمه فرد توسط خود او یا کارفرما پرداخت شود، این مدت مرخصی در سوابق کاری وی ثبت می شود.

آیا به مرخصی بدون حقوق عیدی تعلق میگیرد

و در محاسبات سنوات و سابقه بیمه برای بازنشستگی مورد محاسبه قرار می‌گیرد. با این حال، لازم به توجه است که عیدی و پاداش مربوط به این دوره در شمول این محاسبات قرار نمی‌گیرد و شامل فرد نمی‌گردد.

نامه درخواست مرخصی بدون حقوق

این نامه برای درخواست رسمی مرخصی بدون حقوق نوشته می‌شود. در متن باید دلیل مرخصی، مدت‌زمان، و تاریخ بازگشت ذکر شود. رعایت لحن محترمانه و اداری ضروری است.

نامه درخواست یک ماه مرخصی بدون حقوق

در این نامه، مدت مرخصی یک ماه است. دلیل مشخص، تاریخ شروع و پایان و تعهد به بازگشت باید واضح بیان شود تا امکان موافقت افزایش یابد.

نامه ی درخواست مرخصی بدون حقوق

این نوع نامه رسمی، شامل دلیل مرخصی، مدت آن و درخواست بررسی از سوی کارفرما است. بهتر است خلاصه و دقیق نوشته شود.

نامه مرخصی بدون حقوق

نامه‌ای رسمی که برای اطلاع و جلب موافقت کارفرما نوشته می‌شود. باید شامل زمان، علت درخواست و آمادگی برای بازگشت به کار باشد.

نامه اداری درخواست مرخصی بدون حقوق

این نامه باید با ساختار رسمی، شامل نام گیرنده، دلیل مرخصی، تاریخ و درخواست تأیید نوشته شود. لحن رسمی و مختصر داشته باشد.

نوشتن نامه درخواست مرخصی بدون حقوق

برای نوشتن این نامه، کافی است دلیل مرخصی، مدت‌زمان و زمان بازگشت را ذکر کنید. نامه باید ساده، محترمانه و دقیق باشد.

قانون مرخصی بدون حقوق در قانون کار

قانون کار شرایط و جزئیات مرتبط با مرخصی‌ها، به‌ویژه مرخصی بی‌حقوق را مشخص کرده تا افراد در این زمینه دچار ابهام نشوند. بر اساس این قوانین:

قوانین مرخصی بدون حقوق در قانون کار

• طبق ماده 16 قانون کار، قرارداد کارگرانی که از مرخصی بی‌حقوق یا مرخصی تحصیلی استفاده می‌کنند، برای مدت دو سال به حالت تعلیق درمی‌آید. البته، امکان تمدید مرخصی تحصیلی برای دو سال دیگر نیز وجود دارد.

قانون کار مرخصی بدون حقوق

• در ماده 31 شرایط و نحوه استفاده از این نوع مرخصی بررسی شده است.
• ماده 32 تاکید دارد که کارگر یا کارمند باید درخواست مرخصی بی‌حقوق خود را با قید مدت زمان و دلیل مشخص، به کارفرما ارائه دهد و تا زمان تایید نهایی، نباید محل کار خود را ترک کند.
• بر اساس ماده 34، کارگر باید پیش از شروع مرخصی بی‌حقوق، از مرخصی استحقاقی خود به‌طور کامل استفاده کرده باشد.

قانون کار درمورد مرخصی بدون حقوق

• ماده 35 تصریح می‌کند که حفظ پست شغلی فردی که از این مرخصی استفاده می‌کند ضروری است.
• طبق ماده 36، مدت زمان مرخصی بی‌حقوق، به استثنای مواردی چون ادامه تحصیل، به‌عنوان سابقه بازنشستگی محاسبه نمی‌شود.
• در ماده 38 اعلام شده که استفاده از مرخصی استعلاجی هم‌زمان با مرخصی بی‌حقوق امکان‌پذیر نیست.
• ماده 39 مربوط به مشمولین قانون پیراپزشکان و پزشکان است. بر این اساس، در طول دوران تعهد خدمت، حداکثر مدت مرخصی بی‌حقوق دو ماه است و این مدت به دوره تعهد خدمت آنها اضافه خواهد شد.

جمع‌ بندی

مرخصی بدون حقوق یکی از تسهیلات ویژه قانون کار است که در شرایط خاص و با توافق طرفین اجرا می‌شود. عدم دریافت حقوق، مزایا و بیمه از ویژگی‌های اصلی آن است. برای استفاده از این نوع مرخصی، کارمند باید تمام مراحل اداری، از جمله ارائه دلایل، مدارک و دریافت رضایت کارفرما را طی کند.

در صورت اجرای صحیح این فرآیند، کارمند می‌تواند با خیال راحت به موضوعات شخصی یا تحصیلی خود بپردازد و پس از پایان مرخصی، به کار خود بازگردد. رعایت قوانین مرتبط با این نوع مرخصی، هم برای کارکنان و هم برای کارفرمایان الزامی است.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

آزمون استخدامی دستگاه های اجرایی

نوشتن رزومه کاری حرفه‌ ای

شرایط آزمون استخدامی دستگاه های اجرایی

مطالعه بیشتر