بررسی قانون کار

در این مقاله، به بررسی قانون کار و مهم‌ترین نکات از جمله حقوق، ساعات کاری، انواع قرارداد، مرخصی، عیدی، سنوات و الزامات قانونی برای کارگران و کارفرمایان بررسی شده است. با همراهی وب‌ سایت رادیو استخدام، از آخرین اطلاعات شغلی و موقعیت‌های استخدامی مطلع شوید.

قانون کار

قانون کار مجموعه‌ای از مقررات است که روابط بین کارگر و کارفرما را تنظیم می‌کند. هدف این قانون، ایجاد تعادل میان حقوق و تکالیف طرفین و حمایت از نیروی کار است تا از استثمار، تبعیض و تضییع حقوق جلوگیری شود.

قانون کار چیست

به زبان ساده، قانون کار همان قانونی است که چهارچوب‌های اشتغال، استخدام، دستمزد، ساعات کاری، مرخصی، بیمه، پاداش، و سایر موضوعات مرتبط با کار را تعیین می‌کند. این قانون به نوعی منشور حقوقی کارگران و کارفرمایان به شمار می‌رود. پیدایش قانون کار در ایران پیدایش قانون کار در ایران به دوران مشروطه بازمی‌گردد.

قانون کار یعنی چه

نخستین سند رسمی که در جهت حمایت از حقوق کارگران صادر شد، فرمان والی ایالت کرمان و سیستان و بلوچستان بود که در آذرماه سال 1302 در حمایت از کارگران قالی‌بافی صادر شد. این فرمان را می‌توان نقطه‌ی آغازی برای توجه به حقوق کارگران در کشور دانست.

قانون کاری شامل چه کسانی می‌شود

قانون کار جمهوری اسلامی ایران شامل تمام افرادی می‌شود که در قبال دریافت مزد، حقوق، سهم سود یا سایر مزایا برای کارفرمایی کار می‌کنند. البته برخی گروه‌ها مانند کارکنان دولت که تابع قانون مدیریت خدمات کشوری هستند، از شمول این قانون مستثنا هستند.

قانون کار در ایران

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بحث تدوین یک قانون کار جدید در دستور کار مسئولان قرار گرفت. نهایتاً در سال 1368، مجلس شورای اسلامی قانون کار را تصویب کرد. با این حال، برخی مواد این قانون با نظرات شورای نگهبان همخوانی نداشت و باعث ایجاد اختلافاتی شد.

قانون کار جمهوری اسلامی ایران

در نهایت، پس از بررسی‌های فراوان و اصلاح مواد مورد اختلاف، قانون کار جمهوری اسلامی ایران در سال 1369 با تصمیم نهایی مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید و از آن زمان به عنوان مرجع اصلی روابط کار در کشور مورد استفاده قرار گرفت.

قانون کار مصوب چه سالی است

قانون کار کنونی کشور در سال 1369 به تصویب نهایی رسید. البته پایه اولیه آن در سال 1368 در مجلس ریخته شد، اما تصویب نهایی پس از اصلاحات، در سال بعد انجام گرفت.

قانون کار چند ماده دارد

این قانون دربرگیرنده‌ی 203 ماده‌ی قانونی است که به شکل مفصل به بررسی تمام ابعاد و جزئیات روابط کار پرداخته است.

قانون کار چند ماده و تبصره دارد

در کنار 203 ماده‌ی اصلی، قانون کار دارای 21 تبصره نیز هست که برای روشن‌سازی یا تکمیل برخی مواد اصلی در نظر گرفته شده‌اند.

قانون کار شامل چند ماده است

در مجموع، قانون کار ایران شامل 203 ماده و 21 تبصره در قالب 12 فصل است. این فصول از تعریف کار و کارگر شروع می‌شود و تا مبحث‌های انضباطی، مرخصی، ایمنی، آموزش، حل اختلافات، و بازرسی ادامه دارد.

قانون کار 1404

قانون کار 1404 مجموعه‌ای از مقررات و اصلاحات تازه‌ای است که با هدف به‌روزرسانی شرایط کاری، حمایت از نیروی کار، و پاسخ‌گویی به تحولات اقتصادی و اجتماعی کشور تدوین و اجرا شده است. این قانون، مبنای روابط بین کارگر و کارفرما در سال جاری است و تمامی کارگاه‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات و کارفرمایان موظف به اجرای مفاد آن هستند.

قانون کار سال 1404

در قانون کار سال 1404، برخی مفاد نسبت به سال‌های گذشته با تغییراتی همراه بوده است. مهم‌ترین بخش‌های اصلاح‌شده شامل پایه حقوق، ساعات کاری، اضافه‌کاری، حداقل دستمزد، مرخصی، شرایط قراردادها و مقررات مربوط به بیمه کارگران است. همچنین دولت و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سعی داشته‌اند با تثبیت برخی مزایا و ارتقاء امنیت شغلی، به وضعیت معیشتی کارگران پاسخ مثبتی بدهند.

قانون کار در سال 1404

در سال 1404، دولت با توجه به تورم، شاخص معیشت خانوار، و شرایط بازار کار، حداقل حقوق و دستمزد کارگران را افزایش داد. در همین راستا، حداقل دستمزد روزانه، ماهانه و حقوق ساعتی نیز متناسب‌سازی شد. همچنین تاکید بیشتری بر عقد قراردادهای رسمی و شفاف بین کارگر و کارفرما صورت گرفته تا از بروز اختلافات و تخلفات جلوگیری شود.

قانون کار جدید

قانون کار جدید، اشاره به نسخه‌ای به‌روز از قانون کار است که با اعمال برخی اصلاحات در مفاد پیشین، در سال‌های اخیر – به‌ویژه از سال 1400 به بعد – اجرایی شده است. قانون جدید تلاش کرده است به مسائلی مانند قراردادهای موقت، امنیت شغلی، حقوق زنان در محیط کار، کار پاره‌وقت، نوبت‌کاری، و کار ساعتی توجه بیشتری کند.

قانون کار جدید 1404

نسخه جدید قانون کار 1404 حاوی به‌روزرسانی‌هایی در زمینه قراردادهای موقت، قراردادهای ساعتی، تشدید برخورد با کارفرمایان متخلف، و الزام کارفرمایان به بیمه‌کردن کارگران است. همچنین الزامات مربوط به رعایت حقوق ایام تعطیل، جمعه‌کاری، اضافه‌کاری و مرخصی‌ها نیز به شکل شفاف‌تری تدوین شده است.

قانون کار امسال

قانون کار امسال – منظور سال 1404 – با هدف حمایت از کارگران و کنترل هزینه‌های زندگی، افزایش‌هایی در حداقل حقوق و دستمزد و مزایای جانبی نظیر حق مسکن، بن کارگری، و حق اولاد داشته است. همچنین مقررات جدیدی برای تسهیل نظارت بازرسان کار و برخورد با کارگاه‌های بدون قرارداد رسمی وضع شده است.

قانون کار سال 1404 چقدر است

در سال 1404، حداقل حقوق ماهانه برای کارگران تمام‌وقت معادل 8 میلیون و 200 هزار تومان تعیین شده است. علاوه بر آن، حق مسکن 900 هزار تومان، بن کارگری 1.1 میلیون تومان و پایه سنوات برای کارگران دارای یک سال سابقه 300 هزار تومان است.

به این ترتیب، مجموع دریافتی کارگران در سال 1404 – بسته به سابقه و نوع قرارداد – بین 8 تا 11 میلیون تومان در ماه متغیر خواهد بود.

قانون کار ساعت کاری

ساعت کاری در قانون کار ایران یکی از مهم‌ترین مواردی است که حقوق و تکالیف کارگر و کارفرما را مشخص می‌کند. بر اساس ماده 51 قانون کار، ساعت کار قانونی برای هر کارگر 44 ساعت در هفته است.

قانون کار چند ساعت است

طبق قانون، کارگران باید روزانه 8 ساعت و هفته‌ای 44 ساعت کار کنند. این مقدار می‌تواند بسته به نوع قرارداد یا توافق میان طرفین در روزهای مختلف تقسیم شود، ولی در هر حال نباید از مجموع 44 ساعت در هفته تجاوز کند، مگر در مواردی خاص مانند اضافه‌کاری.

قانون کار چند ساعت در ماه است

با توجه به اینکه هر هفته 44 ساعت کار مجاز است، به‌طور میانگین، ساعت کاری ماهانه در قانون کار بین 176 تا 192 ساعت محاسبه می‌شود، بسته به اینکه ماه چند روز کاری دارد.

قانون کار هفته‌ ای چند ساعت

ساعت کاری در طول هفته طبق قانون 44 ساعت تعیین شده است. این ساعات معمولاً در 6 روز هفته (شنبه تا پنج‌شنبه) تقسیم می‌شود، به‌طوری که روز جمعه، روز استراحت هفتگی با حقوق محسوب می‌شود.

قانون کار هفتگی

در قانون کار، مفهوم هفتگی به این معناست که ساعت کاری یک کارگر نباید در طول هفته از 44 ساعت تجاوز کند. حتی اگر ساعات کاری در روزهای خاصی بیشتر باشد، باید طوری تنظیم شود که در مجموع هفته از سقف مجاز فراتر نرود.

قانون کار روزانه چند ساعت است

در حالت استاندارد، ساعت کاری روزانه کارگران 8 ساعت است. با این حال، قانون اجازه می‌دهد کارفرما و کارگر به شرط رضایت طرفین، این ساعات را با انعطاف بیشتری تقسیم کنند.

قانون کار در ماه چند ساعت است

به‌صورت میانگین، با توجه به تعداد هفته‌های ماه، قانون کار حدود 176 ساعت کاری در ماه (برای 4 هفته کامل) در نظر می‌گیرد. در برخی ماه‌ها که 5 هفته دارند، این عدد می‌تواند به 192 ساعت برسد.

قانون کار هر ساعت

حقوق هر ساعت کار، بسته به حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار در همان سال محاسبه می‌شود. در سال 1404، با حداقل حقوق ماهانه حدود 8 میلیون و 200 هزار تومان، دستمزد هر ساعت برای کارگر تمام‌وقت برابر با حدود 46،600 تومان (بر اساس 176 ساعت کاری در ماه) است.

قانون کار ساعتی چند است

در قراردادهای ساعتی، حقوق هر ساعت کار طبق حداقل حقوق ساعتی مشخص‌شده محاسبه می‌شود. در سال 1404، حداقل دستمزد ساعتی در قانون کار برای نیروی بدون سابقه و با پایه حقوق برابر با حدود 46،600 تومان است، که بسته به مهارت، تجربه و شرایط شغل می‌تواند افزایش یابد.

قانون کار ساعتی 1404

در سال 1404، حقوق نیروی ساعتی نیز طبق حقوق پایه مصوب شورای عالی کار محاسبه می‌شود. کارفرمایان موظف‌اند حداقل حقوق ساعتی را رعایت کرده و بیمه، مرخصی و مزایای متناسب با میزان ساعت کار را برای این دسته از نیروها لحاظ کنند.

قانون کار نیروی ساعتی

نیروهای ساعتی، افرادی هستند که قرارداد آن‌ها براساس تعداد ساعات کار در هفته یا ماه تنظیم می‌شود. قانون کار برای این دسته از کارگران نیز حمایت‌های قانونی مانند بیمه تأمین اجتماعی، حق مرخصی، اضافه‌کاری و حتی سنوات در نظر گرفته است، به شرط آنکه تعداد ساعات کاری آن‌ها به حد نصاب تعیین‌شده در قانون برسد.

قانون کار حقوق

یکی از مهم‌ترین موضوعات در قانون کار، میزان حقوق و نحوه پرداخت آن است. حقوق در قانون کار شامل اجزایی مثل پایه حقوق، حق مسکن، بن کارگری، حق اولاد، و پایه سنوات می‌شود. تمام کارفرمایان موظف‌اند حداقل حقوق مصوب وزارت کار را به کارگران پرداخت کنند.

قانون کار حقوق چقدر است

میزان حقوق در قانون کار به‌صورت سالانه توسط شورای عالی کار اعلام می‌شود. حقوق پایه بسته به شرایط اقتصادی، نرخ تورم، و هزینه‌های معیشت تعیین می‌شود و همه کارفرمایان موظف‌اند آن را رعایت کنند.

قانون کار حقوق 1404

بر اساس مصوبه شورای عالی کار برای سال 1404، حداقل حقوق ماهانه کارگران به 8 میلیون و 200 هزار تومان افزایش یافته است. این مبلغ بدون در نظر گرفتن مزایا و اضافات دیگر است. با احتساب حق مسکن، بن کارگری و پایه سنوات، مجموع دریافتی می‌تواند به 10 تا 11 میلیون تومان در ماه نیز برسد.

قانون کار حقوق امسال

امسال (سال 1404)، میزان حقوق کارگران نسبت به سال قبل افزایش داشته تا تا حدی پاسخگوی تورم و افزایش هزینه‌های زندگی باشد. افزوده‌هایی نظیر حق مسکن 900 هزار تومان، بن کارگری 1.1 میلیون تومان، و پایه سنوات 300 هزار تومان نیز به پایه حقوق اضافه می‌شود.

قانون کار حقوقش چنده

اگر منظور از این پرسش حداقل حقوق کارگران است، پاسخ این است که در سال 1404، پایه حقوق 8.2 میلیون تومان است. اما حقوق نهایی کارگر به نوع قرارداد، سابقه، مزایا، ساعات کاری و اضافه‌کاری بستگی دارد و می‌تواند بیشتر شود.

حقوق قانون کار یعنی چی

حقوق در قانون کار، به مبلغی اطلاق می‌شود که کارگر در قبال کار انجام‌شده از کارفرما دریافت می‌کند. این حقوق ممکن است ثابت (پایه حقوق) یا متغیر (اضافه‌کاری، پاداش، مزایا) باشد. همچنین قانون کار ایران پرداخت حقوق کمتر از حداقل مصوب را تخلف می‌داند.

حقوق قانون کار یعنی چقدر

حقوق قانون کار در کم‌ترین حالت یعنی همان حداقل دستمزد قانونی. در سال 1404 این رقم پایه برابر با 8 میلیون و 200 هزار تومان در ماه برای کارگران تمام‌وقت است. اما با مزایای جانبی می‌تواند تا 11 میلیون تومان یا بیشتر افزایش یابد.

قانون کار پایه حقوق

پایه حقوق اصلی‌ترین بخش دریافتی یک کارگر است که طبق مصوبه رسمی شورای عالی کار تعیین می‌شود. در سال 1404، پایه حقوق برای کارگر ساده روزانه حدود 273،000 تومان و ماهانه حدود 8،200،00 تومان است. این مبلغ حداقل حقوقی است که باید به همه کارگران مشمول قانون کار پرداخت شود، حتی اگر به‌صورت پاره‌وقت یا ساعتی فعالیت کنند (با محاسبه‌ی متناسب).

قانون کار عیدی

طبق ماده واحده مصوب سال 1370 مجلس شورای اسلامی، همه کارگران مشمول قانون کار، بدون توجه به نوع قرارداد (موقت، دائم یا ساعتی)، استحقاق دریافت عیدی پایان سال را دارند. میزان عیدی، حداقل معادل 60 روز حقوق پایه و حداکثر تا 90 روز حقوق پایه است.

شرط دریافت سقف حداکثری عیدی این است که مجموع پرداختی از سه برابر حداقل حقوق سالانه مصوب شورای عالی کار تجاوز نکند.

قانون کار عیدی و سنوات

در کنار عیدی، سنوات خدمت (یا همان مزایای پایان کار) نیز یکی دیگر از حقوق قانونی کارگران است. بر اساس ماده 24 قانون کار، کارفرما موظف است در پایان قرارداد یا قطع همکاری، به‌ازای هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق پرداختی، به‌عنوان سنوات به کارگر بپردازد.

• عیدی: حداقل 2 ماه پایه حقوق
• سنوات: یک ماه حقوق به‌ازای هر سال خدمت در سال 1404 با پایه حقوق 8.2 میلیون تومان، حداقل عیدی برابر با 16.4 میلیون تومان و سنوات نیز برابر با 8.2 میلیون تومان به‌ازای هر سال است.

قانون کار عیدی و پاداش

در قانون کار عیدی و پاداش سالانه اغلب به‌صورت یکجا پرداخت می‌شود، ولی پاداش مفهومی فراتر از عیدی دارد. پاداش می‌تواند وابسته به عملکرد کارگر، میزان بهره‌وری یا تصمیم داخلی شرکت باشد و الزام قانونی مشخصی در خصوص مبلغ آن وجود ندارد، مگر آنکه در قرارداد یا آیین‌نامه داخلی شرکت تعریف شده باشد.

عیدی = الزامی طبق قانون پاداش = وابسته به سیاست شرکت، و معمولاً مازاد بر عیدی پرداخت می‌شود.

قانون کار عیدی سنوات

ترکیب عیدی و سنوات در پایان هر سال یا پایان همکاری، بخش بزرگی از دریافتی کارگر را تشکیل می‌دهد. در قراردادهای موقت یا سالانه، معمولا عیدی و سنوات با پایان قرارداد پرداخت می‌شود. نکته مهم: برای محاسبه سنوات، حقوق مشمول بیمه (شامل پایه حقوق + مزایا) در نظر گرفته می‌شود، نه فقط پایه حقوق.

قانون کار اضافه کاری

بر اساس ماده 59 قانون کار، انجام اضافه‌کاری تنها با رضایت کارگر و نیاز کارفرما امکان‌پذیر است. اضافه‌کاری زمانی محسوب می‌شود که کارگر بیش از ساعت کاری قانونی (44 ساعت در هفته) کار کند.

• میزان اضافه‌کار: حداقل 40% بیشتر از نرخ مزد ساعتی عادی
• حداکثر ساعات اضافه‌کاری مجاز در ماه: به‌طور عرفی 100 تا 120 ساعت است، مگر در شرایط خاص اضافه‌کار باید در فیش حقوقی ثبت و بیمه شود

قانون کار جمعه کاری

طبق ماده 62 قانون کار، روز جمعه، روز رسمی تعطیل هفتگی با مزد برای همه کارگران محسوب می‌شود.

اما اگر کارگری در روز جمعه نیز کار کند:

• باید علاوه بر مزد روز جمعه، 40% فوق‌العاده جمعه‌کاری نیز دریافت کند.
• اگر جمعه، روز استراحت هفتگی باشد و کارگر در آن کار کند، جمعاً 1.4 برابر مزد عادی تعلق می‌گیرد.
• کارگرانی که شیفت آن‌ها بر اساس نوبت‌کاری تنظیم شده و جمعه‌کاری دارند، نیز مشمول این حق می‌باشند.

قانون کار تعطیل کاری

تعطیلات رسمی، مانند اعیاد و مناسبت‌های مذهبی یا ملی، طبق تقویم رسمی کشور، روزهای تعطیل با مزد هستند. اگر کارگر در یکی از این تعطیلات مشغول به کار باشد: باید علاوه بر مزد عادی، مزد جداگانه برای آن روز دریافت کند. معمولاً این مزد برابر با دو برابر مزد عادی روزانه است (مزد روز + مزد روز تعطیل). این موضوع باید در قرارداد یا آیین‌نامه داخلی شرکت پیش‌بینی شود.

قانون کار مرخصی

مرخصی یکی از حقوق اساسی هر کارگر است. در قانون کار ایران:

• مرخصی استحقاقی سالانه 26 روز کاری (2.5 روز در ماه) است.
• مرخصی سالانه: 26 روز با حقوق مرخصی بین تعطیلات رسمی نیز محاسبه نمی‌شود
• مرخصی‌های استفاده‌نشده تا 9 روز قابل انتقال به سال بعد هستند
• در شغل‌های سخت و زیان‌آور، مرخصی سالانه 5 هفته (30 روز کاری) تعیین شده است
• همچنین، مرخصی استعلاجی، ازدواج، فوت بستگان، زایمان، زناشویی و سربازی نیز طبق مقررات مربوطه مجاز است

قانون کار قیمت

عبارت “قیمت قانون کار” معمولاً به هزینه‌های مالی ناشی از اجرای قانون کار برای کارفرما اشاره دارد. این هزینه‌ها شامل:

1. پایه حقوق ماهانه: برای سال 1404 حداقل 8،200،000 تومان
2. مزایا: شامل بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد، سنوات، عیدی
3. بیمه تأمین اجتماعی: سهم کارفرما 23% از حقوق مشمول بیمه
4. مالیات حقوق (در صورت عبور از سقف معافیت) اضافه‌کاری، جمعه‌کاری و تعطیل‌کاری

به‌طور خلاصه، کارفرما باید تا حدود 30 تا 35% بیشتر از حقوق پایه کارگر را به‌عنوان هزینه واقعی قانون کار بپردازد.

جمع بندی

قانون کار سال 1404، چارچوبی مشخص و الزام‌آور برای حفظ حقوق کارگر و سامان‌دهی روابط کاری در ایران است. آشنایی با مفاد این قانون برای همه کارگران، کارفرمایان و حتی جویندگان کار ضروری است تا از حقوق قانونی خود آگاه باشند و از بروز اختلافات جلوگیری شود. رعایت دقیق مفاد این قانون، نه‌تنها امنیت شغلی ایجاد می‌کند، بلکه باعث ارتقای بهره‌وری و رضایت در محیط کار می‌شود.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

خدمات بیمه تأمین اجتماعی

شرایط گرفتن مرخصی بدون حقوق

انواع بیمه تامین اجتماعی 1404

مطالعه بیشتر