بررسی استخدام قراردادی

در این مقاله، به موضوع بررسی استخدام قراردادی پرداخته ایم. سایت ما با ارائه مقالات آموزشی، نکات حرفه‌ای و راهنمایی‌های ارزشمند، به شما کمک می‌کند تا در فرآیند جستجوی شغل موفق‌تر باشید. با همراهی وب‌ سایت رادیو استخدام، از آخرین اطلاعات شغلی و موقعیت‌های استخدامی مطلع شوید.

استخدام قراردادی چیست

استفاده از نیروهای قراردادی در سازمان‌های دولتی، موضوعی است که به طور مشخص در بند «ه‍» قانون برنامه پنجم توسعه مورد اشاره قرار گرفته و شرایط آن نیز با جزئیات کامل در ماده 32 قانون مدیریت خدمات کشوری توضیح داده شده است. بر اساس این قوانین، محدودیت‌هایی برای استخدام نیروهای قراردادی وجود دارد.

به‌طوری‌که هیچ مرکز یا اداره دولتی حق ندارد نیروی قراردادی را بیش از 10 درصد از تعداد کل پست‌های سازمانیِ مصوب خود به کار گیرد. این محدودیت‌ها با هدف ایجاد نظم بیشتر در ساختار استخدامی و جلوگیری از به‌هم‌ریختگی سازمانی به وجود آمده‌اند.

استخدام قراردادی یعنی چه

استخدام قراردادی یکی از انواع شیوه‌های به‌کارگیری نیروی انسانی در سازمان‌ها و ادارات است که در آن فرد برای مدت معین و بر اساس قرارداد کتبی به خدمت گرفته می‌شود. این نوع استخدام معمولاً بر مبنای نیاز موقت یا پروژه‌ای دستگاه اجرایی انجام می‌گیرد و برخلاف استخدام رسمی یا پیمانی، تعهد بلندمدتی بین کارمند و دولت ایجاد نمی‌کند.

در واقع، در استخدام قراردادی، رابطه کاری بین کارمند و دستگاه اجرایی تابع شرایط مندرج در قرارداد و قوانین کار کشور است.

استخدام قراردادی چگونه است

فرآیند استخدام قراردادی معمولاً با انتشار آگهی جذب یا اعلام نیاز توسط نهادهای دولتی یا خصوصی آغاز می‌شود. متقاضیان واجد شرایط از طریق آزمون، مصاحبه یا بررسی سوابق کاری انتخاب می‌شوند. در نهایت، قرارداد بین طرفین امضا شده و مدت زمان همکاری، نوع شغل، حقوق، مزایا و تعهدات طرفین در آن درج می‌شود.

این قراردادها می‌توانند به صورت سه‌ماهه، شش‌ماهه یا یک‌ساله بسته شوند و در صورت رضایت دو طرف قابل تمدید هستند. با این حال، ماهیت استخدام قراردادی به‌گونه‌ای است که هیچ تضمینی برای تبدیل وضعیت به رسمی یا ادامه استخدام در بلندمدت وجود ندارد، مگر در شرایط خاص که قانونگذار اجازه داده باشد.

انواع استخدام قراردادی

در حوزه حقوقی، قراردادهای کار را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم‌بندی کرد: قراردادهایی که در بخش دولتی منعقد می‌شوند و قراردادهایی که در چارچوب شرکت‌های خصوصی تنظیم می‌گردند.

در بخش دولتی، استخدام قراردادی عمدتاً برای مشاغل و خدمات پشتیبانی و خدماتی تعریف شده است و چارچوب خاصی برای این نوع استخدام‌ها وجود دارد. از سوی دیگر، در حوزه شرکت‌های خصوصی، قراردادهای کار را می‌توان بر اساس دو معیار متفاوت دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی نخست بر اساس مدت زمان قرارداد انجام می‌شود که می‌تواند شامل قراردادهای کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد.

همچنین، دسته‌بندی دوم بر اساس ساعات کاری تعیین می‌شود که شرایط کاری را متناسب با زمان اختصاص داده‌شده برای انجام مسئولیت‌ها مشخص می‌سازد. این انعطاف‌پذیری در تنظیم قراردادها در شرکت‌های خصوصی به کارفرمایان و کارگران اجازه می‌دهد تا متناسب با ماهیت کار و نیازهای طرفین، ساختار همکاری را تعیین کنند.

شرایط استخدام قراردادی

شرایط استخدام افراد به صورت قراردادی معمولاً در آگهی‌های استخدام مشخص می‌شود اما در حالت کلی، این شرایط شامل موارد زیر است:

• داشتن حداقل سن قانونی (معمولاً 18 سال) و حداکثر سن (بسته به دستگاه یا سازمان بین 35 تا 40 سال)

• داشتن مدرک تحصیلی متناسب با شغل مورد نظر

• نداشتن سابقه کیفری مؤثر

• انجام خدمت سربازی برای آقایان یا داشتن معافیت قانونی

• سلامت جسمانی و روانی

همچنین در برخی موارد، تجربه کاری مرتبط با شغل مورد نظر یک مزیت محسوب می‌شود.

قوانین استخدام قراردادی

استخدام قراردادی تابع قانون مدیریت خدمات کشوری و در برخی موارد قانون کار است. بسته به اینکه نهاد استخدام‌کننده دولتی یا خصوصی باشد، نحوه تنظیم قرارداد و حقوق و مزایای افراد متفاوت خواهد بود.

در سازمان‌های دولتی، استخدام قراردادی تحت نظر فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری انجام می‌شود و نظارت بر آن از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور صورت می‌گیرد. در مقابل، در شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی، این نوع استخدام به طور مستقیم تابع قانون کار جمهوری اسلامی ایران است که در آن مواردی همچون حداقل حقوق، بیمه، مرخصی، اضافه‌کاری و سایر حقوق کارگر مشخص شده‌اند.

قانون استخدام قراردادی

طبق قانون مدیریت خدمات کشوری، قراردادهای استخدامی باید به‌صورت مکتوب تنظیم شوند و حاوی مواردی مانند نوع شغل، محل خدمت، ساعت کاری، حقوق و مزایا، مدت زمان قرارداد، شرایط فسخ و مسئولیت‌های طرفین باشند.

قانون همچنین دستگاه‌های اجرایی را موظف می‌کند حقوق و مزایای افراد قراردادی را به‌صورت منظم پرداخت کرده و آنان را تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دهند. همچنین این افراد از مرخصی استحقاقی، استعلاجی و در برخی موارد مرخصی زایمان و حق اولاد برخوردار هستند.

حقوق استخدام قراردادی

میزان حقوق کارمندان قراردادی در دستگاه‌های دولتی معمولاً بر اساس جدول حقوقی قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می‌شود. این حقوق ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حقوق پایه متناسب با مدرک تحصیلی و سابقه کار

• فوق‌العاده شغل

• حق اولاد و همسر

• کمک‌هزینه مسکن

• اضافه‌کاری (در صورت انجام)

• حق بیمه (پرداخت سهم کارفرما و بیمه‌شده)

در سازمان‌های خصوصی، پایه حقوق نباید کمتر از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار باشد. البته در بسیاری از شرکت‌ها، میزان دریافتی فرد بسته به تجربه، تخصص، مسئولیت‌های شغلی و توافقات دو طرف ممکن است بیشتر باشد.

فرق استخدام قراردادی و پیمانی

تفاوت اصلی بین استخدام قراردادی و پیمانی در ماهیت تعهد و پایداری رابطه کاری است. در استخدام پیمانی، افراد به‌صورت بلندمدت‌تر و پس از گذراندن دوره آزمایشی استخدام می‌شوند و مشمول مزایای بیشتری هستند. اما در استخدام قراردادی، فرد برای مدت مشخص (مثلاً یک‌ساله) استخدام می‌شود و هر سال باید قرارداد تمدید شود.

برخی تفاوت‌های کلیدی:

تفاوت استخدام قراردادی و پیمانی

تفاوت‌های دیگری نیز وجود دارند که به شرح زیرند:

• استخدام پیمانی معمولاً پس از شرکت در آزمون‌های استخدامی رسمی صورت می‌گیرد، در حالی که استخدام قراردادی در بسیاری موارد بدون آزمون رسمی نیز انجام می‌شود.

• کارکنان پیمانی پس از چند سال سابقه و در صورت وجود شرایط قانونی می‌توانند به استخدام رسمی تبدیل شوند، ولی کارکنان قراردادی معمولاً چنین امکانی ندارند مگر در شرایط خاص و با مصوبه دولت.

تفاوت استخدام قراردادی و رسمی

مهم‌ترین تفاوت بین استخدام قراردادی و رسمی در امنیت شغلی، مزایا و حقوق بازنشستگی است. کارمندان رسمی استخدام دائمی دارند و اخراج یا فسخ قرارداد آنان تنها با رأی هیئت رسیدگی به تخلفات اداری ممکن است، در حالی که در قراردادهای استخدامی، دستگاه اجرایی می‌تواند به راحتی و با پایان قرارداد همکاری را قطع کند.

در جدول زیر تفاوت‌های مهم این دو نوع استخدام را مشاهده می‌کنید:

مزایا استخدام قراردادی

• ورود آسان‌تر به بازار کار

• انعطاف‌پذیری در همکاری (برای هر دو طرف)

• تجربه کاری مفید در سازمان‌های معتبر

• امکان تمدید قرارداد در صورت رضایت دو طرف

• استفاده از برخی مزایا مانند بیمه، مرخصی و سنوات

معایب استخدام قراردادی

• عدم تضمین برای ادامه همکاری

• حقوق و مزایای کمتر نسبت به استخدام رسمی یا پیمانی

• عدم امکان ارتقاء شغلی در برخی سازمان‌ها

• فشار روانی ناشی از ناامنی شغلی

• وابستگی کامل به اراده کارفرما در تمدید قرارداد

جمع‌ بندی

استخدام قراردادی به‌عنوان یکی از روش‌های رایج تأمین نیروی انسانی، به افراد امکان ورود سریع‌تر به سازمان‌ها را می‌دهد، اما به دلیل نداشتن امنیت شغلی بالا و مزایای محدود، معمولاً به‌عنوان یک مرحله گذار به سایر انواع استخدام مثل پیمانی یا رسمی در نظر گرفته می‌شود.

آشنایی دقیق با قوانین، شرایط، مزایا و معایب این نوع استخدام برای هر کسی که قصد ورود به بازار کار دارد، ضروری است.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

ضرورت استخدام رسمی

استخدام پیمانی چگونه است

حقوق کار تمام وقت

مطالعه بیشتر