در این مقاله، به بررسی همه چیز درباره اضافه کاری میپردازیم و همچنین مزایا و معایب آن را مورد ارزیابی قرار میدهیم. با همراهی وب سایت رادیو استخدام، از آخرین اطلاعات شغلی و موقعیتهای استخدامی مطلع شوید.
اضافه کاری چیست
اضافهکاری به ساعاتی گفته میشود که کارگر یا کارمند بیش از زمان مقرر روزانه، یعنی بیش از ۸ ساعت در روز، به کار ادامه میدهد.
این ساعات فراتر از برنامه عادی کاری هستند و مشمول پرداخت اضافهحقوق یا دستمزد بیشتر از حالت عادی میشوند.
اضافه کاری یعنی چه
از نظر قانونی، اضافهکاری زمانی تعریف میشود که فرد با رضایت خود و کارفرما، خارج از ساعات مقرر و معمول کار، فعالیت کند.
این زمان میتواند در پایان ساعات کاری روزانه یا حتی در روزهای تعطیل اتفاق بیفتد و طبق قانون، باید با نرخ بیشتری نسبت به دستمزد عادی محاسبه شود.
اضافه کاری یعنی چی
اگر بخواهیم سادهتر بگوییم، اضافهکاری یعنی «کار بیشتر، حقوق بیشتر». وقتی کاری خارج از ساعات عادی انجام میشود، باید مزد آن نیز بیشتر باشد.
به همین دلیل، نرخ ساعتی اضافهکاری بیشتر از نرخ عادی است و در قانون کار، ضریب آن مشخص شده است.
اضافه کاری معنی

در سال ۱۴۰۴، طبق اعلام وزارت کار، دستمزد هر ساعت کار عادی ۲۸۹,۶۷۴ ریال تعیین شده است. بر اساس مادههای مرتبط در قانون کار، هر ساعت اضافهکاری با ضریب ۱.۴ محاسبه میشود.
یعنی دستمزد آن معادل ۴۵۶,۲۳۷ ریال است. همچنین طبق قانون، حداکثر میزان مجاز اضافهکاری در روز، ۴ ساعت خواهد بود.
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
انواع اضافه کاری
اضافهکاری همیشه با نرخ یکسان حساب نمیشود چون زمان انجام آن متفاوت است. ممکن است کارفرما بخواهد جمعهها کار کنید و یک روز دیگر هفته تعطیل باشد، یا بدون تعطیلی، در روزهای جمعه یا تعطیلات رسمی کار کنید.
هر حالت طبق قانون نرخ متفاوتی برای اضافهکاری دارد. در ادامه چهار حالت مهم اضافهکاری را بررسی میکنیم.
اضافه کاری عادی
در اغلب مواقع، اضافهکاری بهصورت انجام کار بیشتر در همان روزهای عادی هفته انجام میشود.
این نوع اضافهکاری که به آن “اضافهکاری عادی” گفته میشود، زمانی اتفاق میافتد که کارگر یا کارمند، پس از پایان ساعات کاری مشخصشده در روزهای کاری، به فعالیت خود ادامه میدهد.
نرخ اضافه کاری عادی
برای محاسبه دستمزد اضافهکاری عادی، ابتدا باید دستمزد یک ساعت کار عادی روزانه را محاسبه کرد. سپس این مبلغ در ضریب ۱۴۰ درصد (یا 1.4 برابر) ضرب میشود.
حاصل این محاسبه، نرخ هر ساعت اضافهکاری خواهد بود. در گام بعد، عدد بهدستآمده در تعداد ساعتهایی که کارگر بهصورت اضافهکاری فعالیت کرده، ضرب میشود تا مبلغ کل اضافهکاری محاسبه شود.
ضریب اضافه کاری روز عادی

به طور خلاصه، فرمول محاسبه اضافهکاری عادی به این شکل است:
(دستمزد یک ساعت × 1.4) × تعداد ساعات اضافهکاری = مبلغ اضافهکاری
این روش محاسبه در قوانین کار ایران به عنوان مبنای پرداخت اضافهکاری در روزهای عادی شناخته میشود.
اضافه کاری روز تعطیل
در صورتی که کارگر در روزی که طبق تقویم رسمی کشور تعطیل اعلام شده است، فعالیت کند و به جای آن در روز دیگری استراحت نکند، فعالیت او مشمول اضافهکاری خواهد بود. این موضوع به جهت رعایت حقوق نیروی کار مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است.
اضافه کاری روز تعطیل 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز مانند سالهای گذشته، تمامی قوانین مربوط به اضافهکاری روزهای تعطیل مطابق ماده ۶۳ قانون کار پابرجاست و تغییری در نرخ یا ضریب این نوع اضافهکاری اعلام نشده است.
محاسبه اضافه کاری روز تعطیل
مطابق با قوانین کار در ایران، اگر کارگری در روز تعطیل رسمی مشغول به کار شود، زمان کاری او فراتر از حدود تعیینشده برای یک ماه محسوب شده و باید اضافهکاری برای آن محاسبه گردد. این نوع اضافهکاری با نرخ ویژهای پرداخت میشود.
نحوه محاسبه اضافه کاری روز تعطیل

مبنای محاسبه اضافهکاری در روزهای تعطیل به این صورت است که ابتدا دستمزد یک ساعت کار عادی محاسبه میشود و سپس ۴۰ درصد به آن اضافه میگردد. این نرخ بالاتر از اضافهکاری در روزهای معمولی است، زیرا روز تعطیل برای استراحت تعیین شده است.
اضافه کاری روز تعطیل چقدر است
برای هر ساعت فعالیت در روز تعطیل، کارگر باید دستمزد عادی یک ساعت بهعلاوه ۴۰ درصد اضافی دریافت کند. بهعبارتی، مبلغ پرداختی برای هر ساعت اضافهکاری در روز تعطیل، معادل ۱۴۰ درصد دستمزد پایه ساعتی است.
اضافه کاری روز تعطیل رسمی
روزهای تعطیل رسمی، شامل مناسبتهای ملی و مذهبی و نیز روز جهانی کارگر (۱۱ اردیبهشت) هستند. چنانچه کارگر در این روزها مشغول به کار شود، باید حقوق وی با نرخ اضافهکاری تعطیلی محاسبه و پرداخت شود.
اضافه کاری روزهای تعطیل
گاهی اوقات ممکن است کارگر در چند روز تعطیل متوالی مشغول به کار شود. در چنین حالتی، تمام ساعات کاری انجامشده در این ایام مشمول اضافهکاری بوده و باید طبق نرخ مصوب پرداخت گردد.
اضافه کاری روزهای تعطیل رسمی

طبق مقررات جاری، حضور در روزهای تعطیل رسمی بدون اختصاص روز استراحت جایگزین، به عنوان اضافهکاری محاسبه میشود. این موضوع شامل تمامی مشاغل مشمول قانون کار میشود.
اضافه کاری تعطیل کاری
اصطلاح “تعطیلکاری” به حالتی اطلاق میشود که کارگر در روز تعطیل رسمی به کار گرفته شود. این نوع کار، به دلیل حذف زمان استراحت کارگر، ارزش بیشتری دارد و مشمول مزایای قانونی ویژهای است.
اضافه کاری تعطیل کاری 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز اضافهکاری تعطیلکاری همانند گذشته بر اساس ضریب مشخص قانونی محاسبه میشود و کارفرمایان موظفاند این اضافهکاری را بهدرستی در فیش حقوقی لحاظ کنند.
اضافه کاری تعطیلات
کار در تعطیلات باید با رضایت کارگر و رعایت اصول قانونی انجام شود. همچنین لازم است ثبت دقیق ساعات کار و پرداخت بهموقع مزایای آن توسط کارفرما صورت گیرد.
اضافه کاری تعطیلات رسمی

در تعطیلات رسمی، اولویت با استراحت نیروی کار است. با این حال، در مشاغل حساس یا خدمات عمومی ممکن است نیاز به حضور نیرو در محل کار باشد که در این صورت، تمامی ساعات کاری اضافه، باید بهعنوان اضافهکاری تعطیلات رسمی محاسبه شود.
اضافه کاری تعطیلی
بر اساس ماده ۶۳ قانون کار، کارگران در تعطیلات رسمی حق دارند بدون حضور در محل کار، حقوق و مزایای خود را دریافت کنند. اگر این حق نادیده گرفته شود و فرد در این ایام کار کند، اضافهکاری تعلق خواهد گرفت.
اضافه کاری و تعطیل کاری
کارفرما موظف است در صورت استفاده از نیروی کار در روزهای تعطیل، شرایط را بهگونهای مدیریت کند که یا روز جایگزینی برای استراحت تعیین شود یا اضافهکاری طبق ضوابط پرداخت شود. در غیر اینصورت، حقوق نیروی کار تضییع میشود.
اضافه کاری و تعطیل کاری 1404
در سال ۱۴۰۴، سازمانهای نظارتی همچون بازرسی کار، موظفاند اجرای صحیح پرداخت اضافهکاری تعطیلات را پیگیری کنند. اجرای درست این قوانین از جمله اولویتهای حقوق کارگران در سال جاری خواهد بود.
ضریب اضافه کاری روز تعطیل

ضریب قانونی اضافهکاری روز تعطیل ۱۴۰ درصد است. این بدان معناست که برای هر ساعت فعالیت، ۴۰ درصد بیشتر از دستمزد معمول باید پرداخت شود.
ضریب اضافه کاری در روز تعطیل
این ضریب بهطور مشخص در قانون ذکر شده و شامل همه روزهای تعطیل رسمی کشور است. به همین خاطر کارفرمایان نمیتوانند از پرداخت آن سر باز بزنند یا آن را کاهش دهند.
ضریب اضافه کاری تعطیلی
در تمامی ایام تعطیل که کارگر فعالیت میکند و روز جایگزینی برای استراحت در نظر گرفته نمیشود، باید از این ضریب استفاده کرد. این موضوع نهتنها جنبه حقوقی دارد، بلکه از نظر اخلاقی نیز نوعی رعایت انصاف در محیط کار است.
ضریب اضافه کاری روزهای تعطیل
در نهایت، لازم است تاکید شود که ضریب ۱.۴ (یا ۱۴۰ درصد) برای هر ساعت اضافهکاری در روزهای تعطیل بهعنوان یک اصل ثابت در قانون کار مطرح شده است و تمامی کارفرمایان مکلف به اجرای آن هستند.
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
اضافه کاری جمعه

اضافهکاری در روز جمعه، ترکیبی از دو نوع پرداخت اضافهکاری است: ۴۰ درصد اضافهکاری معمول و ۴۰ درصد فوقالعاده برای جمعهکاری. در نتیجه، برای هر ساعت کار در جمعه، کارگر باید ۸۰ درصد بیشتر از نرخ معمول ساعتی خود را دریافت کند.
اضافه کاری جمعه 1404
در سال ۱۴۰۴، تمامی کارفرمایان موظفاند در صورت استفاده از نیروی کار در روز جمعه، دستمزد آن را بر مبنای ضریب ۱۸۰ درصد محاسبه و پرداخت کنند، مگر اینکه برای کارگر، روز استراحت جایگزینی تعیین شده باشد.
اضافه کاری جمعه ها
کار در جمعهها برای بسیاری از مشاغل خدماتی یا شیفتی ممکن است اجتنابناپذیر باشد. در این صورت، لازم است تمامی ساعات کاری با نرخ مخصوص جمعهکاری محاسبه شده و با شفافیت در فیش حقوقی درج شود.
اضافه کاری روز جمعه
در صورتی که کارگر در روز جمعه بدون داشتن روز استراحت جایگزین فعالیت کند، دستمزد او باید با نرخ کامل اضافهکاری جمعه پرداخت شود. اما اگر روزی دیگر بهعنوان تعطیل جایگزین مشخص شده باشد، تنها ضریب ۱۴۰ درصد اعمال میشود.
اضافه کاری روز جمعه 1404

مطابق با دستورالعملهای اداره کار در سال ۱۴۰۴، در صورتی که نیروی کار در روز جمعه مشغول کار باشد و استراحتی در روز دیگری نداشته باشد، دستمزد او باید با نرخ کامل ۱۸۰ درصد پرداخت شود.
اما اگر تعطیلی جایگزین لحاظ شود، نرخ به ۱۴۰ درصد کاهش مییابد.
محاسبه اضافه کاری روز جمعه
جمعه در قانون کار ایران بهعنوان روز استراحت هفتگی کارگران در نظر گرفته شده و اغلب افراد شاغل در این روز از کار معاف هستند. با این حال، در برخی مشاغل و شرایط خاص، کارگران ممکن است ملزم به انجام وظایف شغلی در این روز شوند.
در چنین شرایطی، ساعات کاری آنها بهعنوان اضافهکاری محاسبه میشود.
نحوه محاسبه اضافه کاری روز جمعه
اگر کارگری در روز جمعه مشغول به کار شود، دستمزد او متفاوت از روزهای عادی خواهد بود. برای محاسبه دستمزد ساعات کار در روز جمعه، ابتدا باید تعداد ساعات کار مشخص شود. سپس، این عدد در ۱۸۰ درصد از دستمزد یک ساعت کار عادی ضرب میگردد.
اضافه کاری و جمعه کاری 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز مطابق مقررات گذشته، اگر نیروی کار در روز جمعه مشغول به کار باشد و روز دیگری بهعنوان استراحت برای او در نظر گرفته نشود، حق او برای دریافت ۸۰ درصد اضافه بر مزد پایه محفوظ خواهد بود.
ضریب اضافه کاری روز جمعه

ضریب قانونی برای محاسبه اضافهکاری در روز جمعه، ۱۸۰ درصد است. این ضریب شامل ۱۴۰ درصد برای اضافهکاری عادی بههمراه ۴۰ درصد اضافه بهدلیل جمعهکاری است.
اضافه کاری شب کاری
تمام افرادی که در فاصله زمانی بین ساعت ۲۲ شب تا ۶ صبح مشغول به کار هستند، تحت عنوان “شبکار” شناخته میشوند. فعالیت در این بازه زمانی شرایط خاصی دارد و به همین دلیل نحوه پرداخت دستمزد آنها با سایر کارگران متفاوت است.
اضافه کاری شیفت شب
شبکاری بهدلیل سختی شرایط جسمی و روحی، با اضافهدستمزد همراه است. طبق مقررات کار، نیروهایی که در شیفت شب فعالیت میکنند، مشمول دریافت «فوقالعاده شبکاری» میشوند که برابر با ۳۵ درصد بیشتر از دستمزد عادی برای هر ساعت است.
البته باید توجه داشت که به این ساعات “اضافهکاری” اطلاق نمیشود، بلکه تحت عنوان شبکاری با ضریب خاص محاسبه میگردد.
اضافه کاری شیفت شب 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز هیچ تغییری در مقررات مربوط به پرداخت شبکاری ایجاد نشده است. همان نرخ ۱۳۵ درصد برای ساعات بین ۲۲ تا ۶ صبح اعمال میشود و قانونگذاران همچنان اجرای دقیق این ضوابط را الزامی میدانند.
اضافه کاری شب کاری 1404

در سال ۱۴۰۴ تأکید شده است که انجام اضافهکاری برای کارکنانی که در مشاغل شبکار، سخت و زیانآور فعالیت دارند، ممنوع است.
دلیل این محدودیت، حفظ سلامت جسمی و روانی افراد در مشاغل خاص است که فشار بیشتری بر نیروی کار وارد میشود.
اضافه کاری در شب
باید توجه داشت که اگر فردی در شب فعالیت کند، صرفاً به این دلیل نمیتوان ساعات کاری او را بهعنوان اضافهکاری در نظر گرفت. بلکه اگر این ساعتها خارج از برنامه کاری تعیینشده و با دستور کارفرما باشد، آن زمان بهصورت اضافهکاری محاسبه خواهد شد.
در غیر این صورت، تنها فوقالعاده شبکاری (۳۵ درصد بیشتر از مزد ساعتی) برای او لحاظ میشود.
فرمول محاسبه مزد شبکاری بهصورت زیر است:
تعداد ساعات شبکاری × ۱۳۵٪ × دستمزد پایه ساعتی
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
محاسبه اضافه کاری
زمانی که کارفرما و نیروی کار برای انجام اضافهکاری به توافق میرسند، مهمترین مسئله پس از آن، نحوه محاسبه دستمزد این ساعات اضافی است. طبق قانون، دستمزد هر ساعت اضافهکاری باید ۴۰ درصد بیشتر از نرخ معمول ساعتی باشد.
برای محاسبه آن، ابتدا باید دستمزد پایه هر ساعت کاری مشخص شود، سپس با افزودن ۴۰٪، نرخ نهایی اضافهکاری بهدست میآید.
محاسبه اضافه کاری 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز محاسبه اضافهکاری تغییری نکرده و همچنان از همان فرمول اصلی پیروی میکند. این یعنی نرخ هر ساعت اضافهکاری معادل ۱.۴ برابر دستمزد عادی ساعتی کارگر خواهد بود.
اجرای صحیح این محاسبه از اهمیت زیادی برخوردار است تا هم حقوق کارگر رعایت شود و هم کارفرما دچار تخلف قانونی نشود.
محاسبه انواع اضافه کاری
انواع اضافهکاری به سه روش محاسبه میشوند: ساعتی، روزانه و ماهانه. بسته به نحوه پرداخت حقوق (روزانه، ماهانه یا روزمزدی)، روش محاسبه نیز تفاوت دارد. در ادامه، نحوه محاسبه هر کدام از این موارد را بررسی میکنیم.
نحوه محاسبه اضافه کاری

۱. محاسبه بهصورت ساعتی:
-
ابتدا حقوق ماهانه را بر ۳۰ تقسیم میکنیم تا حقوق روزانه بهدست آید.
-
سپس این عدد را بر ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه (یعنی ۷.۳۳) تقسیم میکنیم تا نرخ ساعتی مشخص شود.
-
حال، نرخ ساعتی را در ۱.۴ ضرب میکنیم تا نرخ هر ساعت اضافهکاری بهدست آید.
در صورتی که کارگر روزمزد باشد، باید حقوق روزانه را بر ۲ تقسیم کرد و با همان مراحل، دستمزد اضافهکاری محاسبه میشود.
نحوه محاسبه اضافه کاری 1404
در سال ۱۴۰۴، همین روشهای محاسبه همچنان معتبر است. تنها در صورتی که قانون جدیدی تصویب شود، ممکن است جزئیات تغییر کند، اما تا این لحظه، فرمول کلی بهصورت زیر است:
مزد هر ساعت کاری × ۱.۴ = مزد هر ساعت اضافهکاری
نحوه محاسبه انواع اضافه کاری
۲. محاسبه بهصورت روزانه:
در این روش، ابتدا مبلغ پرداختی روزانه کارگر محاسبه میشود که شامل پایه حقوق، حق سنوات و فوقالعادههاست.
-
پس از تعیین مجموع دستمزد روزانه، آن را بر ۷.۳۳ تقسیم میکنیم تا مزد ساعتی مشخص شود.
-
سپس آن را در ضریب ۱.۴ ضرب میکنیم تا نرخ ساعتی اضافهکاری بهدست آید.
-
در نهایت، این نرخ در تعداد ساعات اضافهکاری هر روز ضرب میشود.
اضافه کاری چگونه محاسبه میشود
۳. محاسبه بهصورت ماهانه:
در این حالت، ابتدا تعداد روزهای تعطیل ماه را محاسبه میکنیم.
-
سپس ساعات تعطیل از مجموع ساعات ماه کسر میشود تا ساعات کاری واقعی ماه بهدست آید.
-
مانند روش روزانه، نرخ ساعتی از مجموع مزایای ماهانه استخراج میشود و با ضرب در ۱.۴، نرخ اضافهکاری ساعتی بهدست میآید.
-
این نرخ در مجموع ساعات اضافهکاری آن ماه ضرب میشود.
اضافه کاری چطور محاسبه میشود

در همه روشها، پایه محاسبه بر اساس مزد ساعتی و ضریب ۱.۴ است. با این تفاوت که در محاسبه ساعتی، تمرکز بر محاسبه بر مبنای یک ساعت است؛ در روزانه، محاسبه بر مبنای یک روز کامل و در روش ماهانه، محاسبه بر پایه ساعات کاری کل ماه انجام میشود.
اضافه کاری چجوری حساب میشه
فرقی نمیکند حقوق شما بهصورت روزانه، ساعتی یا ماهانه پرداخت شود؛ در همه حالتها، باید ابتدا مزد هر ساعت کاری بهصورت دقیق مشخص شده و سپس با افزودن ۴۰ درصد به آن، نرخ نهایی برای هر ساعت اضافهکاری محاسبه شود.
اضافه کاری چطور حساب میشه
برای مثال اگر مزد ساعتی شما ۱۰۰ هزار تومان باشد، مزد هر ساعت اضافهکاری شما برابر با ۱۴۰ هزار تومان خواهد بود. پس اگر در یک روز ۳ ساعت اضافهکاری داشته باشید، باید ۴۲۰ هزار تومان برای آن دریافت کنید.
اضافه کاری چجوری محاسبه میشه
این محاسبات در صورتی دقیق و قانونی هستند که تمام مزایای قانونی مانند پایه سنوات، فوقالعادهها، و سایر موارد در مزد روزانه یا ساعتی لحاظ شده باشند. در غیر این صورت، کارگر ممکن است بخشی از حق قانونی خود را از دست بدهد.
طریقه محاسبه اضافه کاری

در نهایت، طریقه محاسبه اضافهکاری به نحوه پرداخت مزد بستگی دارد. کارگرانی که قرارداد روزمزدی یا ساعتی دارند، باید فرمول مربوط به نوع قرارداد خود را دنبال کنند. در همه حالات، رعایت ضریب ۱.۴ الزامی است.
محاسبه اضافه کاری
اگرچه فرمول کلی محاسبه اضافهکاری ساده بهنظر میرسد، اما در عمل، ممکن است بسته به وضعیت قرارداد و جزئیات مزایا، محاسبه دقیق نیاز به بررسی کامل فیش حقوقی و قرارداد داشته باشد.
محاسبه ساعت اضافه کاری
در پایان باید تأکید کرد که برای محاسبه ساعت اضافهکاری، تنها تعداد ساعات اضافی کافی نیست؛ بلکه لازم است نرخ ساعتی بهدرستی بر اساس تمام مزایای قانونی استخراج و محاسبه شود تا کارگر از تمامی حقوق خود بهرهمند گردد.
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
فرمول اضافه کاری
برای محاسبه دستمزد اضافهکاری در سال ۱۴۰۴، فرمولهای مشخصی وجود دارد که بر اساس ساعات کاری استاندارد طراحی شدهاند. این فرمولها به کارفرمایان و کارگران کمک میکنند تا با دقت بیشتری مبلغ اضافهکاری را محاسبه کنند.
با در نظر گرفتن حقوق پایه و تعداد ساعات اضافهکار، میتوان نرخ دقیق هر ساعت را بهدست آورد.
فرمول محاسبه اضافه کاری

در جدول زیر، سه روش اصلی برای محاسبه اضافهکاری بر پایه ساعات کاری متفاوت ارائه شده است. انتخاب فرمول مناسب به سیاست داخلی شرکت یا سازمان و نحوه محاسبه ساعات کاری بستگی دارد.
عنوان |
فرمول |
محاسبه بر اساس ۲۲۰ ساعت کاری |
تعداد ساعت اضافهکار × ۱.۴ × (حقوق پایه ÷ ۲۲۰) |
محاسبه بر اساس ۱۹۲ ساعت کاری |
تعداد ساعت اضافهکار × ۱.۴ × (حقوق پایه ÷ ۱۹۲) |
محاسبه بر اساس ۱۹۸ ساعت کاری |
تعداد ساعت اضافهکار × ۱.۴ × (حقوق پایه ÷ ۱۹۸) |
این فرمولها کمک میکنند تا بر اساس ساعات کاری مصوب در هر سازمان، مبلغ دقیق اضافهکاری محاسبه شود.
اضافه کاری فرمول
برای بهدست آوردن مبلغ هر ساعت اضافهکاری، ابتدا باید دستمزد هر ساعت عادی محاسبه شود. سپس با اضافه کردن ۴۰ درصد به این مبلغ، نرخ نهایی هر ساعت اضافهکاری مشخص خواهد شد.
برای مثال، اگر دستمزد ساعتی برابر با ۱۰۰ هزار تومان باشد، با احتساب ۴۰ درصد، هر ساعت اضافهکاری معادل ۱۴۰ هزار تومان خواهد بود.
استفاده از این فرمولها در کنار نرمافزارهای حقوق و دستمزد، دقت در محاسبات را افزایش داده و از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری میکند. برای کارفرمایان، این روش یک راهحل شفاف و قانونی برای پرداخت عادلانه اضافهکاری کارکنان است.
ضریب اضافه کاری
مطابق با ماده ۵۹ قانون کار، کارفرما در صورت نیاز به استفاده از نیروی کار در ساعات اضافه، باید مبلغ بیشتری نسبت به ساعات عادی پرداخت کند. این مبلغ بیشتر بر پایه یک ضریب مشخص محاسبه میشود.
اضافه کاری ضریب
ضریب تعیینشده برای پرداخت اضافهکاری برابر با ۱.۴ است؛ یعنی هر ساعت اضافهکاری باید ۴۰ درصد بیشتر از نرخ عادی مزد ساعتی پرداخت شود.
این ضریب، مبنایی قانونی برای پرداخت اضافهکاری است و رعایت آن برای تمام کارفرمایان الزامی است.
ضریب اضافه کاری 1404

در سال ۱۴۰۴ نیز این ضریب بدون تغییر باقی مانده است. بنابراین، کارگران میتوانند مطمئن باشند که مبلغی که بابت اضافهکاری دریافت میکنند، همچنان باید ۴۰ درصد بالاتر از نرخ دستمزد یک ساعت عادیشان باشد.
بهعنوان مثال، اگر مزد هر ساعت عادی ۱۲۰ هزار تومان باشد، مزد یک ساعت اضافهکاری معادل ۱۶۸ هزار تومان خواهد شد.
ضریب اضافه کاری قانون کار
این ضریب ۱.۴ در قانون کار بهعنوان پایه و معیار قانونی تعیین شده تا از بهرهکشی یا پرداخت غیرمنصفانه به کارکنان جلوگیری شود. با اجرای درست این ضریب، حقوق نیروی کار در برابر ساعات مازاد کاری حفظ میشود.
ضریب اضافه کاری در قانون کار
در مواردی مثل نوبتکاری یا کار در شیفتهای فشرده، ضریب اضافهکاری نقش کلیدی در محاسبه دستمزد نهایی دارد. بنابراین، آگاهی از این ضریب، هم برای کارکنان و هم برای واحد منابع انسانی ضروری است تا محاسبات حقوق و مزایا دقیق و منطبق با مقررات انجام گیرد.
قوانین اضافه کاری
بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی ایران، ساعات کار استاندارد برای کارگران، روزانه ۸ ساعت و حداکثر ۴۴ ساعت در هفته تعیین شده است.
با این حال، در برخی موارد، کارفرما ممکن است نیاز به استفاده از نیروی کار در ساعات مازاد داشته باشد. در چنین شرایطی، کارگر تنها در صورت رضایت، میتواند اضافهکاری انجام دهد.
قوانین اضافه کاری در قانون کار

ماده ۵۹ قانون کار به صراحت اعلام میکند که اضافه کاری بدون رضایت کتبی و داوطلبانه کارگر ممنوع است. همچنین، ساعات اضافه کاری نباید به گونهای باشد که به سلامت یا رفاه کارگر آسیب بزند.
قوانین مربوط اضافه کاری
مطابق قانون، کارفرما موظف است برای هر ساعت اضافه کاری، ۴۰ درصد بیشتر از مزد عادی ساعتی به کارگر پرداخت کند. این اضافه پرداخت بهعنوان انگیزه مالی و جبران فشار کاری در نظر گرفته شده است.
قوانین محاسبه اضافه کاری
فرمول محاسبه اضافهکاری به این صورت است:
دستمزد یک ساعت عادی × ۱.۴ = مزد هر ساعت اضافهکاری
اگر دستمزد ساعتی کارگر ۱۰۰ هزار تومان باشد، برای هر ساعت اضافه کاری باید ۱۴۰ هزار تومان پرداخت شود.
اضافه کاری طبق قانون کار
همه کارگران مجاز به انجام اضافهکاری نیستند. بر اساس قانون، برخی گروههای خاص از انجام کار در ساعات اضافه منع شدهاند.
اضافه کاری طبق قانون کار ساعتی چنده

در سال ۱۴۰۴، با توجه به حقوق پایه مصوب وزارت کار، نرخ ساعتی اضافه کاری همان ۴۰ درصد بیشتر از مزد ساعتی پایه است. برای مثال، اگر مزد ساعتی عادی ۱۱۰ هزار تومان باشد، اضافهکاری برابر با ۱۵۴ هزار تومان خواهد بود.
اضافه کاری طبق قانون کار چقدر است
مبلغ نهایی اضافهکاری به تعداد ساعات مازاد، نرخ دستمزد پایه و ضریب قانونی (۱.۴) بستگی دارد. این محاسبه باید دقیق و مطابق با آخرین بخشنامههای وزارت کار انجام شود.
اضافه کاری قانون کار
نکته مهم در قانون کار این است که اضافه کاری نباید به کارگران زیر سن قانونی، کارگران شبکار یا افرادی که در مشاغل سخت و زیانآور فعالیت دارند، تحمیل شود.
اضافه کاری قانون کار 1404
در سال ۱۴۰۴ نیز مفاد ماده ۵۹ بدون تغییر باقی مانده است و همچنان همان ضوابط شامل رضایت کارگر، ممنوعیت برای گروههای خاص و پرداخت با ضریب ۱.۴ اعمال میشود.
اضافه کاری در قانون کار
در صورت بروز حادثه برای گروههای منعشده از اضافهکاری (نوجوانان، کارگران مشاغل سخت یا شبکار)، تمامی مسئولیت و خسارات به عهده کارفرما خواهد بود، حتی اگر کارگر رضایت داده باشد.
قانون اضافه کاری
اجرای دقیق قوانین اضافهکاری، علاوه بر حفظ حقوق کارگران، به کارفرما نیز کمک میکند تا از جریمههای احتمالی و مسئولیتهای قانونی جلوگیری کند. رعایت این قوانین در محیطهای کاری رسمی و غیردولتی الزامی است.
شرایط اضافه کاری در قانون کار
برای انجام اضافهکاری، شرایط زیر باید رعایت شود:
-
رضایت کتبی کارگر
-
رعایت حداکثر ساعات مجاز در روز
-
عدم تعلق اضافهکاری به کارگران خاص (زیر ۱۸ سال، شبکار، مشاغل سخت)
-
پرداخت با نرخ ۴۰ درصد بالاتر از مزد ساعتی پایه
اضافه کاری یک ساعت
بر اساس قوانین وزارت کار، اضافه کاری به معنای فعالیت کارگر فراتر از ساعت کاری موظفی روزانه است. در چنین شرایطی، دستمزد کارگر باید با نرخ مشخصی بالاتر از مزد عادی پرداخت شود.
ساعت اضافه کاری

ساعت اضافه کاری معمولاً زمانی در نظر گرفته میشود که کارگر بیش از ۸ ساعت در روز یا ۴۴ ساعت در هفته فعالیت داشته باشد. این زمان مازاد، مشمول پرداخت اضافهکاری خواهد بود.
اضافه کاری روزانه
برای مثال، اگر کارگری در یک شرکت تولیدی در سال ۱۴۰۴ مشغول به کار باشد و هر روز ۸ ساعت کار کند، در صورتی که در یک ماه کاری، ۲۲۰ ساعت فعالیت داشته باشد، ۲۸ ساعت از آن به عنوان ساعت اضافه کاری روزانه شناخته میشود (۲۲۰ – ۱۹۲ = ۲۸).
نرخ اضافه کاری
نرخ اضافه کاری طبق ماده ۵۹ قانون کار برابر با ۴۰ درصد بیشتر از مزد ساعتی عادی است. به عبارت دیگر، دستمزد هر ساعت اضافهکار، ۱۴۰ درصد مزد هر ساعت کاری معمولی خواهد بود.
نرخ اضافه کاری هر ساعت
برای محاسبه دقیق، ابتدا باید مزد هر ساعت عادی را بهدست آورد و سپس آن را در ۱.۴ ضرب کرد تا نرخ نهایی نرخ اضافه کاری هر ساعت بهدست آید.
نرخ اضافه کاری عادی

فرض کنیم مزد روزانه کارگر طبق مصوبه شورای عالی کار در سال ۱۴۰۳، معادل ۲,۳۸۸,۷۲۸ ریال باشد و او روزانه ۸ ساعت مشغول باشد. در این صورت مزد هر ساعت کار عادی برابر خواهد بود با:
۲,۳۸۸,۷۲۸ ÷ ۷.۳۳ = ۳۲۵,۸۸۳ ریال
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
قیمت اضافه کاری
برای محاسبه قیمت اضافه کاری، عدد ۳۲۵,۸۸۳ را باید در ۱.۴ ضرب کنیم که معادل دستمزد نهایی هر ساعت اضافهکاری خواهد شد:
۳۲۵,۸۸۳ × ۱.۴ = ۴۵۶,۲۳۶ ریال
قیمت هر ساعت اضافه کار 1404
پس در سال ۱۴۰۴، قیمت هر ساعت اضافه کار برای این کارگر برابر با ۴۵۶,۲۳۶ ریال است. این عدد ممکن است بر اساس پایه حقوقی متفاوت در هر شرکت یا موقعیت تغییر کند.
مبلغ اضافه کاری
حال با داشتن نرخ هر ساعت اضافهکاری، میتوان مبلغ کل اضافهکاری ماهانه را محاسبه کرد. برای ۲۸ ساعت اضافهکاری در ماه:
۲۸ × ۴۵۶,۲۳۶ = ۱۲,۷۷۴,۶۰۸ ریال
مبلغ اضافه کاری 1404

بنابراین مبلغ اضافه کاری ۱۴۰۴ برای این کارگر در این مثال خاص، حدود ۱۲ میلیون و ۷۷۴ هزار ریال خواهد بود.
مبلغ اضافه کاری هر ساعت
اگر بخواهیم فقط مبلغ اضافه کاری هر ساعت را جداگانه مشخص کنیم، کافی است همان عدد ۴۵۶,۲۳۶ ریال را بهعنوان پایه ساعتی در نظر بگیریم.
اضافه کاری هر ساعت 1404
در سال ۱۴۰۴، برای حداقل دستمزد قانونی، اضافه کاری هر ساعت معادل حدود ۴۵۶ هزار ریال برآورد میشود. این رقم برای سایر سطوح مزدی ممکن است بیشتر باشد.
اضافه کاری هر ساعت چقدر است
برای پاسخ به این پرسش که اضافه کاری هر ساعت چقدر است؟ باید ابتدا مزد ساعتی عادی را محاسبه و سپس آن را با ۴۰ درصد افزایش، تبدیل به مزد اضافهکاری کرد.
اضافه کاری ساعتی چند

پاسخ به سوال پرتکرار “اضافه کاری ساعتی چند؟” دقیقاً وابسته به حقوق پایه روزانه کارگر است. در مثال بالا، ۴۵۶ هزار ریال است، اما برای افراد با پایه حقوق بالاتر، این عدد بیشتر خواهد شد.
اضافه کاری ساعتی چند 1404
در سال ۱۴۰۴، برای کسی که با حداقل دستمزد مصوب مشغول به کار است، اضافه کاری ساعتی ۱۴۰۴ حدود ۴۵۶,۲۳۶ ریال است.
اضافه کاری ساعتی چنده
کارگرها میتونن بدون نگرانی اضافهکاری انجام بدن، اما باید بدونن که بابت هر ساعت، باید ۴۰ درصد بیشتر از نرخ معمول براشون پرداخت بشه.
اضافه کاری ساعتی چقدر است
پاسخ دقیق به این سوال، وابسته به سطح حقوق پایه شماست. اما با پایه حداقل سال ۱۴۰۳، در سال ۱۴۰۴، اضافه کاری ساعتی حدود ۴۵۶ هزار ریال میباشد.
اضافه کاری ساعتی

اضافه کاری ساعتی بهصورت رسمی فقط با رضایت کارگر و پرداخت حقوق اضافی مجاز است. این شیوه محاسبه برای کارکنانی که سیستم حضور و غیاب دقیق دارند، کاربرد بیشتری دارد.
هر ساعت اضافه کاری
در نهایت، میتوان گفت هر ساعت اضافه کاری، برابر با ۱۴۰ درصد مزد ساعتی عادی است. این عدد در حقوق ماهانه تأثیر چشمگیری دارد و باید در محاسبه دقیق حقوق لحاظ شود.
اضافه کاری اجباری است یا اختیاری
اضافه کاری از نظر قانون کار، کاملاً اختیاری برای کارگر یا کارمند است و تنها در صورت رضایت کامل فرد امکان انجام آن وجود دارد. کارفرما نمیتواند بدون موافقت نیروی کار، او را مجبور به انجام اضافهکاری کند.
در صورت موافقت، کارگر باید مطابق ضوابط قانونی، حقوق اضافه کاری دریافت کند.
مبنای اضافه کاری چیست
مبنای اضافه کاری پرداخت ۴۰ درصد بیشتر از مزد هر ساعت عادی است. یعنی اگر فردی در یک ساعت کاری عادی مثلاً ۱۰۰ هزار تومان دریافت کند، در ساعات اضافه کاری همان فرد باید ۱۴۰ هزار تومان دریافت کند.
این درصد اضافه، مطابق با ماده ۵۹ قانون کار تعیین شده است.
شرایط اضافه کاری چیست

از جمله شرایط اضافه کاری این است که ابتدا کارگر باید ساعات موظفی خود را تکمیل کرده باشد. تنها زمانی میتوان ساعتی را بهعنوان اضافه کاری محاسبه کرد که ابتدا میزان ساعت موظف در روز یا هفته، طبق قانون، بهطور کامل انجام شده باشد.
شرایط اضافه کاری
افزون بر شرط رضایت کارگر و تکمیل ساعات موظفی، باید در نظر داشت که برخی گروهها مانند نوجوانان زیر ۱۸ سال، کارگران شاغل در مشاغل سخت و زیانآور، یا کارکنان شبکار، مجاز به انجام اضافه کاری نیستند.
همچنین ساعات اضافه کاری نیز نباید از سقف قانونی عبور کند.
مبنای محاسبه اضافه کاری چیست
مبنای محاسبه اضافه کاری در قانون کار به این صورت است:
-
ابتدا دستمزد هر ساعت عادی بر اساس حقوق روزانه محاسبه میشود (حقوق روزانه ÷ 7.33).
-
سپس این رقم در ضریب ۱.۴ (یعنی ۴۰ درصد بیشتر از مزد عادی) ضرب میشود.
-
در نهایت، این عدد در تعداد ساعات اضافه کاری انجام شده ضرب شده و مبلغ نهایی اضافهکاری بهدست میآید.
اضافه کاری طبق وزارت کار
در قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران، اضافه کاری تحت نظارت وزارت کار تعریف و تنظیم شده است. براساس ماده ۵۹ قانون کار، انجام اضافه کاری باید با رضایت کامل کارگر و با رعایت ضوابط و محدودیتهای تعیینشده انجام شود.
کارفرما موظف است برای هر ساعت اضافه کاری، ۴۰ درصد بیشتر از مزد هر ساعت عادی به کارگر پرداخت کند.
اضافه کاری طبق اداره کار

اداره کار بهعنوان مرجع نظارتی، بر اجرای صحیح مقررات مربوط به کار نظارت دارد. اضافه کاری طبق اداره کار تنها زمانی مجاز است که ساعت کاری موظفی کارگر (۴۴ ساعت در هفته یا ۸ ساعت در روز) تکمیل شده باشد.
همچنین، برخی گروهها مانند نوجوانان، زنان باردار یا کارگران مشاغل سخت و زیانآور، از انجام اضافه کاری معاف هستند.
اضافه کاری طبق قانون اداره کار
براساس قانون اداره کار، اضافه کاری نباید از ۴ ساعت در روز و ۱۲ ساعت در هفته تجاوز کند. این محدودیت به منظور حفظ سلامت جسمی و روانی کارگران در نظر گرفته شده است.
همچنین انجام اضافه کاری بدون رضایت مکتوب و مستند از سوی کارگر، غیرقانونی محسوب میشود.
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
اضافه کاری وزارت کار
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی صراحتاً اعلام کرده است که نرخ پرداخت اضافه کاری باید براساس حقوق پایه ساعتی کارگر محاسبه شده و ضریب ۱.۴ (۱۴۰ درصد مزد ساعتی عادی) روی آن اعمال شود.
این محاسبه برای همه قراردادهای دائم، موقت، پارهوقت و حتی روزمزد الزامی است.
اضافه کاری وزارت کار 1404
در سال ۱۴۰۴ با افزایش حداقل حقوق، نرخ ساعتی کار عادی نیز افزایش یافته است و به تبع آن، مبلغ اضافه کاری نیز افزایش پیدا کرده است.
برای مثال، اگر دستمزد روزانه کارگر در سال ۱۴۰۴ برابر با ۲,۸۳۴,۲۷۴ ریال باشد، مزد ساعتی عادی معادل حدود ۳۸۶,۵۵۳ ریال خواهد بود. در نتیجه، هر ساعت اضافه کاری معادل حدود ۵۴۱,۱۷۴ ریال محاسبه میشود.
اضافه کاری وزارت کار ساعتی چقدر است

بر مبنای قوانین وزارت کار، دستمزد هر ساعت اضافه کاری برابر با ۱۴۰ درصد دستمزد هر ساعت عادی است. برای محاسبه این عدد، ابتدا باید مزد ساعتی را محاسبه کرده (مثلاً با تقسیم دستمزد روزانه بر ۷.۳۳ ساعت کاری روزانه)، سپس این عدد را در ۱.۴ ضرب کنید. نتیجه، مبلغ پرداختی بابت هر ساعت اضافه کاری خواهد بود.
اضافه کاری وزارت کار ساعتی چند است
با در نظر گرفتن حقوق پایه سال ۱۴۰۴، اگر کارگر دارای حقوق روزانه ۲,۸۳۴,۲۷۴ ریال باشد، با تقسیم این عدد بر ۷.۳۳، مزد هر ساعت عادی برابر ۳۸۶,۵۵۳ ریال است.
در این صورت، مزد یک ساعت اضافه کاری ۵۴۱,۱۷۴ ریال خواهد بود. بنابراین، اضافه کاری وزارت کار ساعتی حدود ۵۴ هزار تومان بیشتر از مزد عادی است.
اضافه کاری جز بیمه است
براساس قوانین سازمان تأمین اجتماعی، اضافه کاری جزء حقوق و مزایای مشمول بیمه محسوب نمیشود. به بیان دقیقتر، مزایای مستمر مانند حق مسکن، بن کارگری و پایه سنوات مشمول بیمه هستند، اما اضافه کاری بهدلیل غیرمستمر بودن، جزو مزایای بیمهای محسوب نمیشود.
اضافه کاری مشمول بیمه است
در ظاهر ممکن است تصور شود که اضافه کاری مشمول بیمه است، اما طبق ماده ۳۴ قانون تأمین اجتماعی، تنها مواردی مانند مزد، حقوق، کمک هزینه خواروبار و مسکن مشمول کسر حق بیمه هستند.
بنابراین، اضافه کاری از شمول بیمه خارج است، مگر در حالتی که کارفرما آن را بهصورت مستمر و ثابت پرداخت کرده باشد، که در این صورت سازمان تأمین اجتماعی ممکن است آن را مشمول بیمه تلقی کند.
اضافه کاری مشمول مالیات است

برخلاف بیمه، اضافه کاری کاملاً مشمول مالیات بر درآمد حقوق است. مطابق با ماده ۸۲ قانون مالیاتهای مستقیم، هرگونه مزایا و دریافتی نقدی و غیرنقدی که کارمند یا کارگر دریافت میکند، در محاسبه مالیات لحاظ میشود؛ از جمله ساعات اضافه کاری.
اضافه کاری مشمول بیمه و مالیات است
در یک جمعبندی ساده:
اضافه کاری شامل بیمه میشود
در حالت کلی، خیر، اضافه کاری شامل بیمه نمیشود. اما اگر کارفرما بهطور مستمر و غیرقابل تفکیک آن را پرداخت کند و بهصورت ثابت در فیش حقوقی بیاید، ممکن است سازمان تأمین اجتماعی در زمان حسابرسی یا بازنشستگی، آن را بهعنوان بخشی از دریافتی ثابت لحاظ کند.
اضافه کاری شامل مالیات میشود
بله، طبق قانون، اضافه کاری بخشی از درآمد مشمول مالیات است. کارفرما موظف است مالیات اضافه کاری را بهصورت ماهانه از حقوق کارمند یا کارگر کسر کرده و به اداره مالیات پرداخت کند.
مطالب جامع حقوق و مزایا : حقوق و مزایا
اضافه کاری شامل چه مواردی است

اضافه کاری شامل پرداخت دستمزد اضافه بابت کار مازاد بر ساعات موظفی است. طبق قانون کار:
-
نرخ آن ۱.۴ برابر مزد ساعتی عادی است؛
-
باید با رضایت کارگر انجام شود؛
-
در فیش حقوقی درج میشود؛
-
مشمول مالیات است ولی مشمول بیمه نیست.
اضافه کاری در فیش حقوقی
اضافه کاری در فیش حقوقی بهصورت یک ردیف جداگانه درج میشود. در آن، تعداد ساعتهای انجامشده و نرخ ساعتی اضافه کاری قید شده و مبلغ نهایی مشخص میشود.
این مبلغ پس از کسر مالیات و سایر کسورات، به حقوق خالص افزوده میشود.
اضافه کاری در لیست بیمه
در لیست بیمهای که ماهانه توسط کارفرما به سازمان تأمین اجتماعی ارسال میشود، اضافه کاری جزو آیتمهای مشمول بیمه نیست و جداگانه درج نمیشود.
تنها حقوق پایه و مزایای مشمول بیمه در لیست ثبت میشوند. با این حال، در موارد خاص، اگر اضافه کاری بهصورت دائم پرداخت شود، ممکن است در حسابرسی یا بازنشستگی، مورد بررسی قرار گیرد.
مزایای اضافه کاری
استفاده از اضافهکاری به کارفرما این امکان را میدهد که بدون استخدام نیروی جدید، کمبود نیرو را جبران کرده و انعطافپذیری بیشتری در برنامهریزی کاری داشته باشد.
همچنین، کارمندان با دریافت دستمزد بیشتر، انگیزه بالاتری پیدا میکنند که این موضوع میتواند سود دوطرفهای برای کارفرما و کارگر ایجاد کند.
معایب اضافه کاری

در مقابل، اضافهکاری مداوم ممکن است به سلامت جسمی و روانی کارکنان آسیب بزند، بازده را کاهش دهد و منجر به فرسودگی شغلی شود.
به همین دلیل، رعایت دقیق قوانین مربوط به اضافهکاری برای حفظ تعادل بین بهرهوری و سلامت کارکنان ضروری است.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
استخدام بانک مرکزی 1404
چگونه تریدر شویم
شرایط سنی استخدام بانک مرکزی
مطالعه بیشتر